Blog 8.03.2017
Omgevingsvisie grensgebied Gent Terneuzen
“Met behulp van de nieuwe zeesluis groene energie opwekken voor een elektrisch aangedreven treinverbinding richting Gent”
Dit was het winnende ontwerp van Maya, Shiyu, Nicolas en Julia. Zij waren aanwezig bij de Summerschool ‘Testrit Omgevingswet’ in Terneuzen.
Omgevingsvisie voor het grensgebied tussen Gent en Terneuzen
Drie dagen lang (van 1 t/m 3 maart) werkten 24 studenten aan een omgevingsvisie. Speciale focus lag op omgevingsveiligheid voor het grensgebied tussen Gent en Terneuzen. Daarbij was de opdracht rekening te houden met de opening van de nieuwe zeesluis die in 2022 open gaat. Deze zeesluis zal het gebied naar alle waarschijnlijkheid een economische impuls zal geven. Tenslotte moesten de studenten rekening houden met het feit dat we in België en Nederland anders omgaan met ruimtelijke ordening en externe veiligheid.
Een vol programma
Tijd om achterover te leunen was er niet. Net als eerdere summerschools in Sloterdijk en Wijk aan Zee zat het programma van uur tot uur vol. Op dag één kregen de deelnemers na ontvangst op het stadhuis een grote hoeveelheid aan informatie te verwerken. Over de Omgevingswet, omgevingsveiligheid en over de ruimtelijk-economische ontwikkelingen in het gebied rondom het Kanaal van Gent naar Terneuzen.
Studenten bij de summerschool
De tweede dag stond in het teken van belangen. ’s Morgens leerden de studenten hoe kunstmestfabrikant Yara (een bedrijf waar grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen worden gebruikt in de productieprocessen) omgaat met veiligheid en de omgeving. ’s Middags stond in het teken van speeddates met verschillende stakeholders (o.a. Stadsraad, Rijkswaterstaat, Omgevingsdienst, Veiligheidsregio, Gemeente, Havenbedrijf en BZW).
Omgevingsvisie grensgebied Gent – Terneuzen
Studenten bij Summerschool maken omgevingsvisie grensgebied Gent-Terneuzen
Na al die informatie is pakweg 20 uur over om je omgevingsvisie te bedenken. De presentatie daarvan wordt de derde dag aan een vakjury gepresenteerd worden. Zes verschillende groepen werkten tot in de vroege uren door aan hun plan. Burgemeester Jan Lonink (Terneuzen), directeur Veiligheid en Risico’s Peter Torbijn (Ministerie van Infrastructuur en Milieu), programmamanager van het netwerk Ontwerp Veilige Omgeving Marion van der Voort, Externe Veiligheidsspecialist Tonia Nagtegaal (Veiligheidsregio Zeeland) en manager externe relaties Gijsbrecht Gunter (Yara) hadden de eer om het eindresultaat te beoordelen. De winnende groep ‘Connected Landscape’ ging ervandoor met een cheque van € 2.000,- te besteden aan studiedoeleinden. Hierna een korte samenvatting van de zes verschillende omgevingsvisies.
1. In je SAS in de gezondste haven
Groep 1: Ivory, Max, Kyle en Cynthia
Streven naar de top 10 van grootste havens is één ding. Maar we kunnen ook de nummer 1 worden als gezondste haven van Europa. Economische groei en een leefbare woonomgeving kunnen volgens groepje 1 alleen samengaan als je kiest voor een integrale, deliberatieve visie. Safety, Alliance en Sustainability zijn daarom de speerpunten. Het aanwijzen van functie- en bufferzones, een bouw- en renovatiestop in risicogebieden en geïsoleerd bouwen tegen externe veiligheidsrisico’s zijn invullingen van speerpunt Safety. Alliance kan worden behaald door te investeren in een gezamenlijke risicokaart en noodplannen en intergemeentelijke samenwerking. En als het gaat om Sustainability kiest groep 1 voor klimaatneutrale woonkernen en een toelatingsbeleid voor circulaire, nieuwe industrie.
2. Meerzijdige identiteit in het landschap
Groep 2: Rixt, Sandu, Eileen, Bouke
‘Identiteiten kunnen niet zonder elkaar, ze versterken elkaar in dit gebied’, stelt Sandu. Daarom koos groepje 2 voor het investeren in één sterke identiteit die “zon, zee strand”, industriegebied en Zeeuwslandschap samenvoegt. Die identiteit kan het beste worden versterkt door het gebruik van landmarks en fysieke ingrepen in het landschap. Zo zou Sas van Gent haar uiterwaarden nadrukkelijker naar voren kunnen laten komen. En zou cultureel erfgoed, zoals de staatslinie, een prominentere rol in het landschap kunnen krijgen.
3. Connected landscape
Groep 3: Nicolas, Maya, Shiyu, Julia
Verbondenheid centraal in een ‘connected landscape’. Dat is de hoofdmoot van de omgevingsmissie van de winnend groep. Groene stroom is een belangrijke verbinder. Nicolas: “inwoner Joop uit Sluiskil woont straks in een gebied met nog meer bedrijvigheid en risico’s. Om de levenskwaliteit van Joop te verbeteren én economische groei in de Kanaalzone te realiseren moeten bedrijven en bewoners onderling verbonden worden. We willen daarom toewerken naar een modal split. Wegen weer vrij maken voor bewonersverkeer, een goede verbinding tussen Gent en Terneuzen en fietsbereikbaarheid. Ten behoeve van bedrijven realiseren we een groene treinverbinding, aangedreven door stroom uit de nieuwe zeesluis en buisleidingen voor het onderling coöperatief transport van grondstoffen. Zo zitten beide elkaar niet in de weg”.
Winnaars van ontwerp Omgevingsvisie grensgebied Gent-Terneuzen
4. Levensader Gent – Terneuzen
Groep 4: Lennart, Ewout, Merel, Lucy
Het Kanaal is geen Kanaal, maar een levensader. Dat is uitgangspunt van groep 4. Hun aanpak gaat uit van de verschillende schaalniveaus. Internationaal is bekendheid en economie het speerpunt van de Kanaalzone. Samenwerking over de grens is daarvoor noodzakelijk. Regionaal is een gunstig vestigingsklimaat en clustering van bedrijven nodig, waar buistransport en synergie tussen bedrijven een belangrijke rol in zouden moeten spelen. En lokaal draait het om veiligheid en leefkwaliteit. Daarom moet de menselijke maat terug, moet het landschap visueel aantrekkelijk gemaakt worden en er ruimte komen voor recreatie. Daarom de leus: “Omarm het Kanaal, start lokaal”.
5. Alles rond
Groep 5: Anke, Hidde, Jonathan, Inge
Groep 5 kiest voor circulaire clusters en verbonden kernen. Hidde: “We zien veel mogelijkheden voor de uitwisseling van grond- en afvalstoffen tussen bedrijven. De Kanaalzone zou een vooroploper kunnen zijn in circulaire economie. Yara levert restwarmte aan tuinders in de regio. Dit soort koppelingen zouden veel meer gemaakt kunnen worden. Noem het “Green Buddies”. Niet alleen tussen bedrijven, maar ook richting bewoners. Hoe fantastisch zou het zijn als werknemers van de bedrijven hun huizen verwarmen met restwarmte van de fabriek waarvoor ze werken?”. De circulariteit vertaalden ze ook door op kennis. Bewoners en bedrijven zouden informatie veel transparanter met elkaar moeten delen, bijvoorbeeld als het gaat om veiligheidsrisico’s van bedrijfsactiviteiten. ‘Iedereen is een veiligheidsexpert’.
6. Energiepositief in 2030
Groep 6: Bart, Imane, Sabine, Jonas
Zoveel mogelijk stroom opwekken en zo min mogelijk CO2-uitstoot. Wie in 2030 energiepositief wil zijn, moet op die twee dingen inzetten. Dat kan, volgens groep 6, in een symbiotische samenleving met een citylab voor risico’s. Dat houdt in dat zij willen gaan experimenteren met risico’s – uiteraard op een bewuste manier. Bewoners participeren als het gaat om thema’s als externe veiligheid. Burgers en bedrijven moeten duidelijk met elkaar communiceren en er moeten verbindingen gelegd worden tussen bedrijven en bewoners.
De summerschool werd georganiseerd in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, in samenwerking met Ontwerp Veilige Omgeving, de gemeente Terneuzen, de Veiligheidsregio Zeeland en andere lokale stakeholders.
