Blog 2.02.2017
Toplocatie als nieuwe entree Beverwijk
Een toplocatie in Beverwijk: ingeklemd tussen sporen en wegen. Slecht bereikbaar voor hulpdiensten. Mogelijk vervuild en mét geluidsoverlast. Maar tevens de plek waar je Beverwijk binnenkomt, op een toplocatie nabij het station. Deze toplocatie moet de nieuwe entree van Beverwijk worden.
We hebben het hier over de zeven hectare braakliggend terrein Wijckerpoort en Ankie’s Hoeve. Ontwikkelambities genoeg, maar hoe kunnen we de restricties toch laten samengaan met nieuwe functies als wonen, voorzieningen, groen en bedrijvigheid? Hoe wordt deze toplocatie de nieuwe entree van Beverwijk? Wat kan hier wél? En wel zo dat de entree van Beverwijk ook echt een gezicht krijgt.
Toplocatie Wijckerpoort en Ankie’s Hoeve
Met die opgave werkten professionals en studenten op 31 januari in Beverwijk in een ontwerpatelier georganiseerd door het Netwerk Ontwerp Veilige Omgeving. Studenten die eerder tijdens een kennisatelier het gebied ter voorbereiding onder de loep namen, gaven de deelnemers hun analyse. Zowel vanuit veiligheidsperspectief als vanuit de ruimtelijke kant. Gevoed met dezelfde informatie, gingen de deelnemers aan de slag rond twee ontwerptafels met deelnemers uit de EV én RO-hoek, geleid door stedenbouwkundigen Ad de Bont en John Breen. Per ronde verkenden we de mogelijkheden voor één functie: achtereenvolgens bedrijvigheid, wonen, voorzieningen en groen.
Ontwerptafels bedrijvigheid, wonen, voorzieningen en groen
Identiteit van Beverwijk
Terugkerend thema bij iedere ronde: wat is de identiteit van Beverwijk? Wie een entree van Beverwijk wil maken, moet weten wat de identiteit is van het dorp. En dat blijkt best een lastige, want Beverwijk heeft vele gezichten. Staal en TATA, maar ook De Bazaar, het brandwondencentrum en landgoederen. Beverwijk blijkt een mozaïek van gezichten, maar daarmee bouw je geen opvallende entree, ook al is het een toplocatie. Conclusie: als je hier iets bijzonders wilt doen en wilt opvallen met een kenmerkende entree, dan moet je één ding uitvergroten.
De ideeën
Na twee ontwerprondes werden de bedachte ideeën teruggekoppeld aan elkaar en aan de wethouders van de gemeente Beverwijk.
Presentaties aan professionals
Dwars door het plangebied loopt een spoorlijn naar TATA-steel. Een bedrijf kenmerkend voor de regio. Dat kun je uitvergroten en benutten. Stedenbouwkundige De Bont: ‘Op deze locatie, en dan met name de Wijckerpoort aan, kun je maakeconomie, logistiek en kleine bedrijvigheid een plek geven. Maak een industrieel landschap, powered by TATA, waar alles met staal gemaakt is en gemaakt kan worden. Verleid bedrijfjes uit de regio zich hier te vestigen en te experimenteren. Een plek voor nieuwe ambachten, geïnspireerd op de Holzmarkt in Berlijn waar alles van hout is gemaakt. Dat doe je stap-voor-stap. Je bouwt het landschap langzaam op aan de hand van 3D-frames van staal, steeds meer de hoogte in. Aan de andere kant van het spoor heb je de ruimte om te wonen met een stoer en ‘bedrijvig’ karakter’.
Wonen, natuurlijke tunnel als dak over het spoor
Om te wonen zijn meer ingrepen in het gebied nodig. Er liggen kansen voor starters maar ook bijvoorbeeld voor mensen die voor elkaar willen zorgen in hun directe omgeving. Op dit moment zijn er te weinig vluchtwegen en is met name de Wijckerpoort niet bereikbaar voor hulpdiensten. Er is een slimme oplossing nodig om de wooncapaciteit maximaal te benutten en een bijdrage te leveren aan de woningbouwopgave in de Metropool Regio Amsterdam. Dat kan, bijvoorbeeld door een groen ‘dak’ als een natuurlijke tunnel over een deel van de spoorlijn van TATA te leggen waardoor een extra vluchtweg én een verbindingen ontstaat. En dan heb je nog de geluids- en veiligheidscontour waar je maatregelen voor moet treffen. Door het gebouw in te passen in het landschap en een ronde vorm te geven, kan deze een eventuele drukgolf beter opvangen. En met een groen dak, ziet het er nog spectaculair uit ook.
Voorzieningen – Theater de Schuilkelder of toch onderwijs?
Een school kan het hart zijn van voorzieningen op deze plek. Goed bereikbaar en bij het centrum. Daarbij kunnen functies komen die de opleidingen aanvullen en waar studenten ervaring kunnen opdoen zoals het opleidingscentrum voor de bouw, sportfaciliteiten, horeca en verzorging. Op die manier is er ook buiten schooltijden leven in het gebied. Bij de inrichting van het gebied moet je rekening houden met een mogelijke explosie op de snelweg. Bij dat scenario moeten mensen niet vluchten maar juist binnen blijven. Met centrale voorzieningen is dat beter te organiseren dan bij woningen. Stedenbouwkundige Breen: ‘Het gebied Ankie’s Hoeve is het probleem niet. Daar kun je eigenlijk alles, omdat de veiligheidsrisico’s nihil zijn en de ontsluiting prima is. Aan de andere kant, tussen spoor en snelweg kun je een zone creëren voor experimenten. Bijvoorbeeld in de bouw. Zo verandert steeds het beeld voor mensen die Beverwijk binnen komen. Altijd wat te beleven.’’
Groen – Landgoed nieuwe stijl
Het gebied maakt onderdeel uit van de landgoederenzone. Waarom niet deze plek daar ook bij betrekken? Denk aan een Landgoed voor gezondheid en duurzaamheid, gecombineerd met de maatschappelijke opgaven van nu. Compleet met landhuis, oprijlaan, oranjerie en stallen die elk een andere functie invullen. Denk aan zorginstellingen, aan beweegtuinen, aan jogging routes en aan gezond voedsel. Een nieuw landschap met nieuwe kwaliteiten, maar aansluitend bij wat er al is.
Externe veiligheid vanzelfsprekend onderdeel van plannenmakerij
De betrokken wethouders reageerden enthousiast op de oogst van het ontwerpatelier. Zij noemden dit een goede aanvulling op bestaande ideeën en waren blij met de mogelijkheden om te zorgen voor een veilige invulling van het gebied. De schetsen en plannen zullen dan ook deel uitmaken van de toekomstige planvorming binnen de gemeente waarbij omgevingsveiligheid vanaf nu ‘als vanzelfsprekend’ wordt meegenomen.
