Blog 4.07.2019
Veel ruimte om ‘ruimtelijk relevante voorschriften’ te stellen
Het is in de gemeente Sittard-Geleen eerder regel dan uitzondering dat externe veiligheid een rol speelt bij de planontwikkeling. Dat is niet vreemd, want er gebeurt nogal wat op het smalste stuk van Nederland, 8 kilometer breed. In dat strookje vind je chemiepark Chemelot, spoorlijnen met gevaarlijke stoffen, kruisende buisleidingtracés, de drukke A2, scheepvaart op het Julianakanaal en een aantal lpg-tankstations en BRZO-bedrijven. Uiteraard moet er ook nog gewoond en gerecreëerd worden. Hoe pakt de gemeente dat aan?
Roel Friesen (jurist ruimtelijk bestuursrecht) en Edwin Pirson (beleidsmedewerker externe veiligheid) trekken bij het toetsen van ontwikkelingen vaak samen op. Ze vinden het prettig om vanuit hun verschillende vakgebieden samen over projecten na te denken. Als je een kaart van de gemeente pakt, speelt op veel plaatsen externe veiligheid een rol. Voor toxisch gevaar ruw geschat in 90 procent van het gebied. Dat betekent geen blokkade op ontwikkelingen, maar dat de gemeente voor het groepsrisico steeds een goed onderbouwde afweging van belangen moet maken.
Harde grens
Voor het individueel risico heeft de gemeente 50 meter langs de spoorlijn een harde grens getrokken. Nieuwe ontwikkelingen zoals de bouw van woningen en kantoren zijn hier in beginsel niet mogelijk. Bestaande situaties worden waar mogelijk verbeterd. Zo is recent een bestaand woongebied opnieuw ontwikkeld, met een lagere bebouwingsdichtheid in de buurt van het spoor.
Afweging per situatie
“We kijken of en onder welke voorwaarden ontwikkelingen mogelijk zijn”, zegt Pirson. “Dat doen we met medewerkers vanuit externe veiligheid en ruimtelijke ordening en met partijen zoals de Veiligheidsregio. Het gemeentelijke veiligheidsbeleid is ons kader. Dat beleid hebben we vastgelegd in een langdurig proces met vertegenwoordigers van partijen zoals bewoners, de veiligheidsregio, Prorail, NS, en de Chemelot site. De belangen van deze partijen verschillen, maar uiteindelijk zijn er veel gemeenschappelijke belangen. We realiseren ons dat productie en het transport van chemische producten nodig is en tegelijk willen we de risico’s zoveel mogelijk beperken. Niemand zit op een ramp te wachten. We hebben goede afspraken gemaakt in een helder beleidsplan om zo de risico’s te beperken. Toch blijven er ongeruste bewoners. Daar probeert niet alleen de gemeente iets aan te doen, maar ook Chemelot. Bijvoorbeeld door op het industrieterrein te laten zien hoe de veiligheidssystemen werken. De eigen bedrijfsbrandweer is beter geoutilleerd dan ons lokale korps.” De gemeente is alert op ontwikkelingen: “We waren bijvoorbeeld intensief betrokken bij het opstellen van de landelijke Structuurvisie buisleidingen. We hebben diverse alternatieven bedacht die ook zijn doorgevoerd.”
Omgevingswet
De nieuwe Omgevingswet zorgt voor veranderingen en benadrukt de mogelijkheid van een integrale afweging. Friesen: “Wij doen dat al jaren en hebben die werkwijze ook toegelicht aan de makers van de Omgevingswet. We bekijken altijd verschillende scenario’s en vragen ons af hoe je ruimtelijke maatregelen kunt inzetten om de veiligheid te verbeteren. Pirson: ‘In ruimtelijke besluiten en/of vergunningen nemen we eisen op die ‘ruimtelijk relevant’ zijn. Daarin kijken we breed. Bij een klimzaal hebben we bijvoorbeeld vanwege de zelfredzaamheid van bezoekers geëist dat er geen kinderen jonger dan 8 mogen komen en het aantal gelijktijdig aanwezige jonge kinderen beperkt. Daarnaast verlangen we dat er bij een groep jongere kinderen altijd een extra bhv’er aanwezig is en dat de alarminstallatie is doorgeschakeld naar de alarmcentrale. Wij vinden die regels nodig: het ergste dat je kan gebeuren is dat de rechter ze afwijst. Daar was in dit geval geen sprake van: de exploitant zag het belang van de maatrelen in.”
